Có thể mỗi nhà sản xuất sẽ sử dụng động cơ và thiết kế cho xe của mình một kiểu dáng khác nhau. Nhưng cấu tạo xe lôi ba bánh không thể nào thiếu được những bộ phận chính dưới đây. Và với những thông tin này. Có lẽ bạn cũng có thể tự suy luận thêm về những gì cần quan tâm khi chọn mua sản phẩm này.
Đây sẽ là những chi tiết mà thiếu nó, tổng thể sẽ không còn được gọi là xe lôi 3 bánh nữa. Nó bao gồm phần động cơ – bộ phận lái phía trước và khung – gầm – thùng phía sau. Chúng ta sẽ đi tìm hiểu thật chi tiết về từng phần của xe ngay bây giờ
1/ Cấu tạo động cơ xe lôi ba bánh
Phổ biến nhất hiện nay trên dòng xe lôi 3 bánh đó là động cơ LONCIN và Yinxiang có công suất từ 125cc đến 175cc. Một số mẫu xe đặt hàng riêng sẽ sử dụng động cơ lớn hơn như 200cc, 250cc…. Toàn bộ khối động cơ này đều được thiết kế làm mát bằng nước và quạt gió. Đảm bảo cho khả năng sinh công ổn định. Có thể chịu tải như những ô tô tải phổ thông
Về khối động cơ hay còn gọi là hệ thống máy bao gồm:
- Động cơ đốt trong
- Bộ số
- Bộ phận điện đề – cục nạp
- Bộ phận lọc gió
- Hệ thống làm mát
- Két chứa nhiên liệu
Chúng ta có thể đi chi tiết từng bộ phận này một lần cụ thể. Nó không chỉ dành cho xe lôi ba bánh mà hầu như các loại xe 3 bánh cải tiến hiện nay đều áp dụng như vậy.
a/ Động cơ đốt trong
Trong cấu tạo xe lôi ba bánh. Phần “tim” hay gọi là phần trung tâm của xe chính là động cơ đốt trong. Nó tạo ra công năng khiến các hệ trục xoay tròn -> truyền lực tịnh tiến cho phần trục cát đăng -> sang cầu sau xe để khiến xe di chuyển.
Bên ngoài, trông nó rất đơn giản nhưng thực chất bên trong lại cực phức tạp. Hoạt động theo nguyên lý vô cùng chính xác với 4 kỳ. Nó bao gồm những phần chính là:
- Supat vào
- Vỏ che supat
- Cổng lấy khí
- Nắp máy
- Làm mát
- Vỏ máy
- Khoang chứa dầu
- Trục cam
- Supat ra
- Bugi
- Khí ra (đầu ra khí thải nối với ống xả)
- Piston
- Tay dên
- Vòng tay dên
- Tay quay
Bạn có thể nhìn ở video bên dưới để thấy được cả cấu tạo cũng như nguyên lý hoạt động của bộ máy xe lôi ba bánh. Động cơ đốt trong có tản nhiệt bằng nước đi quanh vỏ máy. Cùng hộ số đi kèm theo máy khi chưa được cải tiến sang dạng có số de như khi đưa lên xe 3 bánh chúng ta nhìn thấy hiện nay.
b/ Bộ số de cải tiến
Khác hoàn toàn với loại động cơ được đặt trên xe máy phổ thông. Khi đưa lên xe 3 bánh cải tiến. Buộc các nhà sản xuất – lắp ráp xe phải biến đổi hệ số này thành 4 tiến và 1 lùi. Đưa thêm số lùi để xe có thể đi ngược đơn giản cho những vị trí không thể quay đầu. Với cơ thể cồng kềnh thì dắt lùi lại cực khó khăn.
Bộ số de này là một tổ hợp các trục và bánh răng. Giúp nó có thể giữ nguyên 4 số tiến khi lắp “cải tiến” vào vị trí sang số ở động cơ. Cho phép nó thêm 1 số lùi và 2 chế độ nhanh chậm nữa.
Đồng thời. Hộp số này cũng được bắt luôn kèm đuôi chuột để truyền động và đổi hướng xoay từ ngang sang dọc để gắn với trục cát đăng dẫn động của xe.
Cấu tạo của nó gồm vỏ hợp kim, cần gảy số, trục chứa các loại bánh răng kích thước khác nhau. Ngoài gảy bằng chân để sang số. Quý khách có thể thay đổi bằng cần số tay nối dài. Cho phép sang số bằng tay nắm nhanh – thuận tiện. Tùy thuộc vào nhu cầu của khách hàng để biến đổi vị trí này phù hợp.
c/ Hệ thống điện đề – nạp
Bộ phận này gồm:
- Bình ác quy
- IC điều khiển – nắn dòng
- Vô lăng chứa nam châm
- Bộ điện 3 pha (gồm các cuộn dây đồng tạo từ trường)
- Trục quay nối bánh răng
Khi đề nổ: Nguồn điện cấp từ ắc quy được nối đưa qua IC để cấp điện cho cuộn điện 3 pha xoay tròn. Lúc này, nó xoay tạo ra từ trường khiến vô lăng xoay và đi vào 1 đoạn nhỏ. Giúp cho bánh răng nối từ vô lăng với trục xoay tròn đi vào ăn khớp với bánh răng khởi động của động cơ. Đẩy cho bánh răng khởi động xoay tròn ở tốc độ cao khiến máy phát nổ.
Khi đó trục sẽ trở lại vị trí ban đầu. Quay mà không liên kết bánh răng với bất kỳ trục nào bên trong.
Nạp điện: Khi nó quay vô định. Vô lăng sẽ tạo ra từ trường và sinh ra điện truyền dẫn đến cuộn điện 3 pha xoay chiều. Đưa nguồn điện ngược lại IC. Lúc này IC nhận được điện sẽ xử lý và nắn dòng ngược lại để nạp điện lại cho ắc quy.
d/ Nguồn cấp nhiên liệu – lọc gió
Động cơ đốt trong muốn chạy được cần phải đốt nhiên liệu. Phổ biến với dòng xe lôi ba bánh – xe công nông tự chế đó là xăng hoặc dầu diesel. Nhưng với xe chạy bộ động cơ xe máy như thế này sẽ chạy xăng là chủ yếu.
Nó được cấu tạo gồm hệ thống bình chứa xăng – dây dẫn – bình xăng con
Để giúp cho động cơ đốt nhiên liệu bên trong. Không thể không nói đến hệ thống lọc gió. Nó cấp nguồn không khí (oxy) sạch vào bên trong để trộn với nhiên liệu. Giúp các tia lửa điện dễ đốt cháy sạch toàn bộ nhiên liệu được đưa vào. Tỷ lệ pha trộn giữa không khí với xăng là vô cùng quan trọng. Do vậy khi đi chúng ta thường xuyên cần căn chỉnh cho hợp lý.
Bình xăng lớn thường được gắn trên khung xe. Nối với bình xăng con bằng dây cao su chịu được hóa chất hòa tan. Bình xăng con có nhiệm vụ cân bằng lượng nhiên liệu được đưa vào để đốt.
Lọc gió là một hộp nhựa chứa mút lọc hoặc lá lọc kín. Ngăn cho sạn – cát hoặc những gì là cặn bẩn đi vào bên trong khoang đốt. Hỗ trợ làm sạch khí được đưa vào.
e/ Hệ thống làm mát
Trong cấu tạo động cơ của xe lôi 3 bánh. Để giúp nó hoạt động ổn định nên các loại máy được sử dụng ở những đơn vị uy tín đều là động cơ làm mát bằng chất lỏng + gió tự nhiên.
Các đường dẫn chất lỏng đi quanh vỏ của động cơ. Nối với một két nước làm mắt bởi gió tự nhiên và quạt gió gắn liền. Cho phép tản nhiệt cho nước khi đi từ động cơ đang nóng về két. Dựa trên nguyên lý lạnh chìm – nóng nổi. Két nước luôn được đặt cao hơn động cơ một chút để chất lỏng dễ thực hiện được việc trao đổi này.
Két nước làm mát thường được sản xuất là thép gồm nhiều lá mỏng. Cho nó dẫn nhiệt nhanh ra ngoài.
2/ Cấu tạo khung xe lôi ba bánh chở hàng
Khung xe lôi là phần chịu lực chính và gắn kết tất cả các chi tiết tạo thành thể thống nhất. Nó bao gồm phần khung đỡ máy, khung định vị đầu lái và khung chịu tải gắn thùng.
Toàn bộ đều được hàn chết với các chi tiết như vòng bi cổ phốt xe, bích kim loại đỡ bệ máy, gờ móc nhíp lá….
Thường cấu tạo xe lôi ba bánh sẽ sử dụng loại thép hộp dày uốn nhiệt và hàn nguội để tạo ra sự chắc chắn cho khung của xe. Gắn lên khung chính là các trục tròn làm thân xe bắt bình xăng lớn, hoặc các tai để giữ -bắt chi tiết khác như: Giảm xóc trước, đầu đèn, hệ thống điện, chỗ để chân, gờ giữ thùng, điểm gắn ben….
Do nó là phần cơ khí nên chúng ta sẽ nhìn hình ảnh sẽ dễ nhận thấy cấu tạo của khung xe lôi ba bánh hơn.
3/ Hệ thống lái và di chuyển
a/ Tay lái và bánh trước
Được gắn với phần khung trên của xe là tay lái, trục lái, bánh trước cùng giảm xóc cao phía trước.
Nó cũng giống cấu tạo của các loại xe máy phổ thông. Chỉ khác ở linh kiện sử dụng gắn vào khác hơn thôi. Giống như: Tay lái là thép với kết cấu chắc khỏe – cho phép dồn lực nặng mà không bị biến dạng. Giảm xóc được lựa chọn là loại đơn hoặc loại kép – thường có lò xo cuốn bên ngoài để gia tăng lực nhún. Bánh được làm to và vành đúc liền, vỏ là loại gai, cho phép bám đường đa dạng – chịu tải tốt nhất.
Kết hợp với phanh thủy lực bằng tay hoặc chân. Tùy vào nhu cầu của người đặt hàng
b/ Hệ thống truyền động
Trên xe lôi ba bánh, xếp sau về độ quan trọng của động cơ là hệ truyền động. Nó gồm các chi tiết sau:
- Trục cát đăng
- Bộ vi sai
- Cầu sau
+ Trục cát đăng:
Bộ phận trục cát đăng rất quan trọng trong bộ phận xe 3 gác. Đây là bộ thanh kim loại đặc – tròn – dài. Với 2 đầu có khớp hoạt động linh hoạt – tự do. Nối từ đuôi của số de với bộ vi sai của cầu sau. Cho phép nó truyền chuyển động xoay tròn từ động cơ xuống hệ bánh răng của vi sai. Từ đây, bánh răng ở bộ vi sai sẽ lại đổi hướng từ truyền động xoay tròn dọc thân xe sang chia đều cho từng bánh.
Bộ vi sai này cực quan trọng trong việc di chuyển và chuyển hướng. Nó là hệ thống gồm nhiều bánh răng với kích cỡ khác nhau. Được gắn với nhau theo nhiều hướng. Cho phép khi chuyển động ở độ nghiêng (khi bẻ lái) 2 bánh xe sẽ có thể di chuyển nhanh chậm khác nhau hoàn toàn. Nó cơ bản gồm:
- Bánh răng hình quả dứa
- Bánh răng bao
- Hệ bánh răng mặt trời đối diện
- 2 bánh răng nối với trục của bánh sau
Nguyên lý hoạt động của bộ vi sai sẽ được chúng tôi nói chi tiết ở một bài chia sẻ khác để bạn hiểu rõ hơn.
+ Cầu sau:
Bộ phận cầu sau xe ba bánh chở hàng. Bộ phận gồm 2 trục truyền chuyển động cho 2 bánh và vỏ gầm. Nơi gắn với hệ thống đĩa phanh – nồi gắn vành bánh sau, thước lái….
Cầu sau cũng được gắn với khu xe lôi 3 bánh bằng lá nhíp hoặc bộ lò xo thủy lực đệm. Giúp cầu sau nhún đều khi gặp xóc – ổn định khi lái. An toàn cho mọi hành trình. Để hiểu về cầu sau có lẽ cũng giống bộ vi sai. Cần tìm hiểu chi tiết qua một bài cụ thể.
Nguyên liệu tạo ra cầu sau chủ yếu làm bằng thép gia công chính xác.
+ Bánh sau:
Bánh sau được cấu tạo giống bánh của các loại xe ô tô con. Gồm trục khuỷu có thể di chuyển với góc biên độ tự do quy định. Trục nồi này được bắt với vành xe bằng những con bù lông to. Sau cùng là phủ bên ngoài bộ vỏ xe to khỏe (chứa bên trong định hình là ruột).
Lốp sau chủ yếu dùng là loại 500 – 12. Có thể dùng đơn hoặc kép.
4/ Dàn điện trên xe lôi
Hệ thống điện trên xe lôi ba bánh là sự kết hợp giữa bộ điều khiển điện của xe máy. Nhưng lại được lắp cấu tạo cho điện chiếu sáng và các đèn xin chuyển hướng của ô tô.
Toàn bộ các công tắc điều khiển hầu hết nằm ở cùm công tắc trên tay lái. Và có chế thêm một vài công tắc phụ – điều khiển thêm một vài chức năng khác do cải tiến trên xe. Nhờ vậy mà từ hệ thống chiếu sáng, điện đề cho đến những tính năng sử dụng điện khác đều hoạt động trơn tru.
Phần điện gồm:
- Đèn pha chiếu sáng
- Điện đề – điện nạp
- Các loại đèn tín hiệu.
- Điện vào quạt và các tính năng phụ khác
5/ Thùng xe – ben
Chủ yếu thùng xe đều được các thợ tay nghề cao tại Việt Nam thiết kế và gia công. Nó có thể thay đổi tùy thuộc vào mẫu mà đơn vị sản xuất lựa chọn. Nhưng hầu hết vẫn đảm bảo khả năng chắc khỏe. Vật liệu được làm bằng thép có độ bền cao. Có rất nhiều mẫu thùng xe đẹp hiện có trên thị trường như:
- Thùng chuyên chở nước đóng bình
- Loại thùng kín chở vật liệu nhỏ như: cát, sỏi…
- Thùng chuyên chở sắt – xi măng và các hàng đóng bao – hộp
- Kiểu thùng có mái che – hoặc không có mái….
Nhất là, thùng được phân biệt rõ nhất là loại có ben đổ và không có ben đổ. Nó khác nhau hoàn toàn cả về cấu tạo – công năng.
Ben là loại ống trụ tròn thủy lực. Bên trong chứa dầu. Được nối với một thùng chứa và bơm dầu gắn ở thân xe. Trong cấu tạo xe lôi ba bánh loại có ben sẽ được thiết kế khung khác hơn một chút. Nó phải có vị trí để bắt 2 đầu ben trên thùng và khung. Cùng với việc thiết kế nơi bắt bơm cũng như đặt khoang chứa dầu.
Trên đây là tất cả mọi chi tiết cần phải có trên xe lôi ba bánh. Ngoài những phần kể trên. Nó còn có thể được gắn thêm như: Quạt mát cho người điều khiển, gương chiếu hậu, mui che khoang lái, các khóa thành thùng…. Rất nhiều phụ kiện đi kèm luôn có sẵn trong kho hàng của NPP xe lôi Tiến Phát.
Vui lòng liên hệ:
0938.551.456 hoặc 0949.240.345
Để được tư vấn cụ thể hơn.
Là trưởng phòng kỹ thuật trong xưởng sản xuất và lắp ráp xe ba bánh Tiến Phát. Tôi đã có 15 năm kinh nghiệm nghiên cứu – lắp ráp các mẫu xe ba bánh – xe điện ba bánh – xe thương binh – xe chuyên dụng 3 bánh sử dụng các loại động cơ xe máy có dung tích lớn từ 175cc đến 350cc.
Tôi cũng được đào tạo ở một số những xưởng đóng xe 3 bánh lớn tại Trung Quốc và học hỏi được nhiều những công nghệ và kỹ năng để giúp hoàn thiện tốt hơn các sản phẩm xe lôi ba bánh trong nhà máy Tiến Phát.